Μετά την ιδεολογία

του Γιώργου Χατζηλίδη

Ας ξεπεράσουμε την κλασική μαρξιστική και μάλλον στατική προσέγγιση περί ιδεολογίας, αποδεχόμενοι το πλαίσιο οικονομικής και πολιτικής λειτουργίας μίας δυτικής αστικής δημοκρατίας.
Και ας αναρωτηθούμε: Έχουν οι εγχώριοι πολιτικοί φορείς το περιθώριο, και ποιο είναι αυτό, για να εφαρμόσουν πολιτικές πρακτικές που να αντανακλούν την ιδεολογική τους παράδοση και συνέχεια;  Μήπως το ελληνικό πρόβλημα ξεπερνά τις κρατούσες αστικές ιδεολογίες, που εκτείνονται από την ευρωπαϊκή Αριστερά και φθάνουν μέχρι τη λαϊκή Δεξιά;

«Μα, δεν είναι βαθιά νεοφιλελεύθερες, και άρα καθαρά ιδεολογικές, οι περισσότερες πολιτικές που μάς επιβάλλουν οι Ευρωπαίοι εταίροι;», εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς.
Το θέμα όμως δεν είναι η διαπίστωση, που είναι σωστή, αλλά το αν υπάρχουν τώρα ρεαλιστικές δυνατότητες για μία διαφορετική πολιτική, που, όμως, δεν θα μάς θέτει εκτός της ευρωπαϊκής οικογένειας- της οποίας, η Κλασσική Ελλάδα, μην το ξεχνάμε, αποτελεί το λίκνο των αξιών και του πολιτισμού της.
Διατυπώνω την άποψη ότι η ιδεολογική συζήτηση, σε ό,τι αφορά την οικονομία, στην παρούσα φάση, έχει μεγάλο νόημα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και λιγότερο, αν όχι καθόλου, στο ελληνικό. Και αυτό λόγω της, ούτως ή άλλως, περιορισμένης δυνατότητας ευρύτερης επιρροής της χώρας μας, που εξαιτίας της οικονομικής αδυναμίας έχει πια εκμηδενιστεί.
Ως εκ τούτου, μάλλον από αλλού πρέπει να ξετυλίξουμε τον μίτο του ελληνικού προβλήματος: Στο άρρωστο, διεφθαρμένο, δυσλειτουργικό  και αντιπαραγωγικό, κράτος μας. Υπάρχει κανείς που να διαφωνεί ότι το ελληνικό κράτος χρειάζεται ριζική αναδιοργάνωση; Μήπως η θεμελίωση ενός αξιόπιστου, ευέλικτου, λειτουργικού και αξιοκρατικού κρατικού μηχανισμού, μακριά από τις πελατειακές σχέσεις, είναι η προϋπόθεση για να ανακτήσουμε την εθνική κυριαρχία μας και να μπορέσουμε, στην Ελλάδα, να μιλήσουμε ξανά ιδεολογικά;
Είναι η προϋπόθεση για να μπορέσουμε να αυτοπροσδιοριστούμε ξανά ως δεξιοί, αριστεροί, φιλελεύθεροι ή σοσιαλδημοκράτες, να συζητήσουμε, όχι θεωρητικά αλλά για να εφαρμόσουμε,  πολιτικές σχετικές με το εύρος και τον τρόπο αναδιανομής του πλούτου και, από και πέρα, για τη μετανάστευση, την ανεκτικότητα, την ασφάλεια, τα κοινωνικά και ατομικά δικαιώματα κτλ;
Γνωρίζω καλά ότι με την ακόλουθη θέση θα διαφωνήσουν αρκετοί αναγνώστες της Voria.gr αλλά αποτελεί βαθιά πεποίθησή μου: Με εξαίρεση το ΚΚΕ, που παραμένει σταθερό στην ξεκάθαρη θέση του για έξοδο της χώρας από την ΕΕ, οι υπόλοιποι εκπρόσωποι του αντιμνημονιακού μετώπου παίζουν με τον πόνο της ελληνικής κοινωνίας. Άπαντες οι πολέμιοι του μνημονίου, από τον Τσίπρα και τον Κουβέλη(δυστυχώς…) μέχρι τον Καμμένο και τον Καρατζαφέρη(εσχάτως), θέλουν την ασφάλεια του ευρωπαϊκού πλαισίου, κλείνουν το μάτι στα ευρωπαϊκά πακέτα αλλά αρνούνται τις, σκληρές, όπως κατάντησε η Ελλάδα, υποχρεώσεις.
Ακόμα κι όταν, στις κρίσιμες ψηφοφορίες, λένε εκ του ασφαλούς «περήφανα “όχι”», επιμένουν υποκρινόμενοι ότι αυτή η επιλογή δεν οδηγεί στην απώλεια του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Το πολιτικό παράδοξο και οι επιλογές
Προκύπτει λοιπόν το εξής πολιτικό παράδοξο, που ισοδυναμεί με ένα διαμορφούμενο κενό πολιτικής έκφρασης: Αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για το μαύρο χάλι της χώρας, τα δύο κόμματα εξουσίας, σήμερα, σε συνθήκες προστατευόμενης χρεοκοπίας, λένε αλήθεια όταν υποστηρίζουν ότι κάθε άλλη επιλογή, πλην του μνημονίου, είναι καταστροφική. Εκείνοι που έχουν τη μικρότερη ευθύνη, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, καταφεύγουν στον εύκολο λαϊκισμό.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα λοιπόν που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν είναι τόσο η πικρή αλήθεια, αλλά ότι αυτή λέγεται από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, που έχουν διαρρήξει τους δεσμούς εμπιστοσύνης με το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας.
Γιατί, όταν υπάρχει όραμα και πολιτικοί για να το συλλάβουν, να το σχηματοποιήσουν, να το νοηματοδοτήσουν και να το μεταδώσουν, οι λαοί μπορούν να ξεπεράσουν δυσκολίες ακόμα μεγαλύτερες από αυτές που έχουν επιφέρει στην καθημερινότητά μας τα δύο μνημόνια.
Το δυστύχημα όμως είναι ότι, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, παρά την πρωτόγνωρη κρίση, δεν έχουν αναδυθεί από τα σπλάχνα της ελληνικής κοινωνίας νέοι πολιτικοί φορείς, με επίκεντρο τις δημιουργικές εκείνες δυνάμεις που θα σύρουν τη χώρα από τη λάσπη – χωρίς να αποκλείονται και οι λίγες, καλές εξαιρέσεις του υπάρχοντος πολιτικού προσωπικού.
Βέβαια, τα πράγματα στις κοινωνίες δεν είναι στατικά, οι ζυμώσεις είναι συνεχείς και σε κάθε μέρα που ξημερώνει, παρόλες τις πρωτοφανείς δυσκολίες, δημιουργούνται νέες ευκαιρίες.
Και, τελικά, από εμάς εξαρτάται, οι επιλογές είναι μπροστά μας: Θα μείνουμε απαθείς και απεγνωσμένοι; Θα εμπιστευτούμε (ξανά) το μέλλον μας σε όλους όσοι ευθύνονται για τη σύγχρονη ελληνική τραγωδία; Ή θα δημιουργήσουμε, εμείς οι ίδιοι, νέες διεξόδους, νέες προοπτικές, νέα ελπιδοφόρα σχήματα;